Zeka geriliği, sağırlık, dilsizlik, albinoluk, anemi , şeker hastalığı, renk körlüğü gibi pek çok hastalık çekinik genlerle taşınır. Kalıtsal olarak taşınan bu rahatsızlıkların meydana gelmesi için iki hastalık genininde yan yana gelmesi gerekir bu duruma, homozigot adı verilmektedir. Bu hastalık genlerinin yan yana gelmesinin tek yoluysa aynı hastalığın hem annede hem babada bulunması gerekir.

Genelde protein zincirlerinden meydana gelen kalıtım yapısında, kendiliğinden dış bir faktör olmadan veya ışınların ve kimyasal faktörlerin zarar vermesinden ötürü bir farklılık oluşabilir. Anne-baba emriyo hücrelerinden genler ile geçen hastalıklı genleri taşıyan kromozomların yer aldığı ve etkili olduğu fetüste, rahatsızlıklar veya gelişim bozuklukları meydana gelmektedir. İnsanların kalıtsal hastalıkları atalarından gelmektedir. Kalıtsal hastalık geni taşıyan kişi yakın akrabalarındada aynı hastalık geninin bulunma ihtimali fazladır. Akraba olmayan kişilere göre bu durum daha yüksektir.Kalıtsal hastalık geni bulunan ve akraba olan iki bireyin evlenmeleri ve çocuklarının olması durumunda, çocuklarında gensel hastalığın ortaya çıkma ihtimali %25’tir. Ama evlenen kişilerden biri bile sağlıklıysa diğeri hasta dahi olsa çocuklarının hiç birinde hastalık çıkmaz, sadece hastalık genini taşır.

Kalıtsal Hastalıklara Karşı Önlemler;

• Akraba evliliği yapılmamalıdır.
• Evlenmeden önce mutlaka test yapılmalıdır.
• Kalıtsal olarak hastalık taşıyan evli bireylerin çocuk yapmaları konusunda bir daha düşünmeleri istenmelidir.
• Bu tür hastalıklar konusunda ailelerin bilgilendirilmesi gerekmektedir.

Türkiye’de Akraba Evliliği

• Yapılan araştırmalar göre Türkiye’de akraba evliliği oranı %22 civarındadır.
• Çocuklarda zeka sorunlarına neden olan fenil ketonüri hastalığı Türkiye’de 3500’de 1 oranında görülmektedir.
• Akraba evliliği sonucunda kalıtsal hastalığa sahip çocuk sayısı, normal olarak ailesinde kalıtsal hastalık bulundurmayan ve
• Akraba olmayan bireylerin hastalığa sahip çocuklarının sayısının 100 katıdır.

Ne gibi Hastalıklara Neden Olur?

Zeka sorunları, akdeniz anemisi, Alzheimer, huntington hastalığı ve Parkinson gibi rahatsızlıklardır. Engelli doğan bebekler ile ölü doğan bebekler de bu örnekler arasında durmaktadır.

Akraba evliliğinde, anne ve babanın aynı hastalıklı geni taşıması ihtimali yüksek olduğu için, çocuğun hasta olma ihtimalide yüksektir. Bu nedenle, düşük ve ölü doğum riski de mevcuttur. Ailenin genetik yapısı, erkek ve kız kardeşlerde genel olarak genlerin yarısı birbirinin aynıs olmaktadır. Genlerdeki benzerlik oranları, genel olarak amca, dayı, hala ve teyzelerinin %25’lik genine eşit olmaktadır. Akrabalık seviyesi yükseldikçe, ihtimalde düşmektedir.

Kan Uyuşmazlığı

Akraba evliliğinde görülen kan uyuşmazlığı, kandaki Rh etkeni ile ilgilidir. Sadece kadının Rh - , erkeğin Rh + olduğu durumlarda oluşur. Kan gruplarının uyuştuğu hallerde doğum sonrasında çocuklarda kalıtımsal hastalıklar meydana gelir.

Erkeklerde bulunan Rh etkeni genetik aktarıma anne karnındaki fetüste ortaya çıkması, anne ile bebeği arasında bir kan uyuşmazlığının ortaya çıkmasına neden olmaktadır.