Tarım ve hayvancılığın yaygın olduğu, çevre sağlığı ve koruyucu hekimlik önlemlerinin yetersiz kaldığı tüm toplumlarda görülen önemli bir paraziter hastalıktır.
Bulaşma yolları;
- Besin ve sularla; Son konakların dışkılarıyla dış ortama saçılan yumurtanın besin ve sularla ağız yoluyla alınması ile.
- Enfekte hayvanla yakın temas; Yumurtalar enfekte köpekten başka bir köpeğin tüylerine, ayaklarına, dışkı koklama yoluyla burunlarına yapışabilir.
- Sinekler; Dışkıdan beslenen sinekler yumurtaları mekanik olarak taşıyıp su ve besinleri kirletebilir.
- Solunum yolu; İnsanlar solunum yolu ile enfekte olabilmekte.
- Plasenta yolu; Kedilerde, parazit olgunlaşmadan (normal olgun ve gebe halkalar gelişmeden) düşer, bu yüzden kediler kist hidatik açısından güvenlidir.
- Yerleşim yerleri; Karaciğer %60-70, Akciğer %20-25, Kas %5, Kemik %3, Böbrek %2, kalp, dalak, pankreas %1. Tek organ tutulumu; %85-90. Tek kist görülme oranı; %70. Çocuklarda AC yerleşimi fazladır.
Belirtiler;
- Bası ile: öksürük, göğüs ağrısı, dispne, hemoptizi.
- Rüptür ile (kistin delinmesi ile): Berrak sıvı veya soğan zarına benzer materyalin ağıza gelmesi.
- Anaflaksi (aşırı duyarlılık reaksiyonu) nadir ama ciddi komplikasyondur; bronşların kasılması, deride döküntü, ürtiker, ödem, çarpıntı, aritmi. Enfeksiyon ve sekonder apseye ait bulgular;
- Ateş, öksürük, balgam çıkarma.
Tedavi Yöntemleri;
Medikal tedavi; 2 cm'den küçük kistlerde, multiple bilateral kistli hastalarda (çok sayıda ve hem sağ hem de sol akciğerde), ameliyat edilemeyen vakalarda, operasyonu kabul etmeyenlerde, ameliyat sırasında vücuda yayılma şüphesi olanlarda, ameliyat öncesi delinmiş kistlerde rüptüre, ameliyat sonrası dönemde medikal tedavi verilir. 10-15 mg/kg albendazol, 40-50 mg/kg mebendazol verilebilir.
Cerrahi tedavi.
Korunma yolları;
- Eğitim ve denetim; hayvanların denetimden uzak, gelişigüzel yerlerde kesilmemesi, kesilen ya da ölen hayvanlara ait kistli organların kontrolu yapılmalıdır.
- Köpek kontrolu; biyolojik çemberin en önemli etkeni, başıboş köpek kontrolu, yakın temastan kaçınılmalı.
- Aşılama; EG95 aşısı koyun ve keçilerde %95 koruyucudur.
