Tıbbi bir sebep söz konusu olmaksızın, çocuğun 3-4 yaşından itibaren dışkısını kontrol edememesine Enkoprezis denir. Çocukların %3’ünde görüldüğü tahmin edilmekle birlikte erkek çocuklarında daha çok görülmektedir. Dışkı kaçırma ciddiye alınması gereken bir problemdir ve tedavisi mevcuttur. Zamana bırakılması ve müdahale edilmemesi çocuk için ileride önemli psikolojik sorunlara yol açabilir.
Enkoprezis Tanı Ölçütleri:
- Çocuğun 4 yaşını doldurmuş olması
- En az 3 ay süreyle haftada en az 1 kere dışkı kaçırmış olması
- Tıbbi bir durumdan veya kullanılan bir ilaçtan kaynaklanmaması
- Bu durumun çocukta ve ailede sıkıntı verici etkilere yol açması
Enkoprezis Nedenleri:
Genetik yatkınlık: Dışkı kaçırma sebeplerinin başında genetik yatkınlık gelir. Anne veya baba çocukluklarında bu problemi yaşamışlarsa, çocukların da bu problemi yaşama olasılığı yüksektir.
- Anüsteki kas kontrol bozukluklarının kabızlığa yol açması,
- Yetersiz tuvalet eğitimi veya tuvalet eğitiminin kazanılamamış olması nedeniyle bağırsak kontrolünün henüz edinilmemesi,
- Dikkat eksikliği ve hipekaktivite bozukluğu,
- Bilişsel ve zihinsel gelişim geriliği,
- Tuvalet eğitimi konusunda anne-babanın aşırı katı veya aşırı disiplinsiz tutumu,
- Aile içi sorunlar (bozuk iletişim, boşanma, aileden birinin ciddi hastalığı, kayıp, yas süreci, taşınma gibi),
- Yeni kardeş doğması, kardeş kıskançlığı,
- Çocuğun arkadaş veya okul sorunları,
- Katı anne-baba tutumları.
Tedavi Yöntemleri;
Öncelikle çocuk doktoruna başvurmalıdır. Tıbbi bir sebepten kaynaklanmıyorsa, bir çocuk psikoloğuna başvurulmalıdır. Kullanılacak tedavi yöntemine problemin ağırlığına göre karar verilir.
Enkopreziste Ailelere Öneriler:
- Tuvalet eğitimine çocuğunuzun hazır olduğu zamanda başlamak önleyici bir adım olacaktır.
- Tuvalet eğitimi sakin ve sabırlı şekilde verilmelidir. Kesinlikle baskı yapılmamalı, ceza verilmemelidir.
- Düzenli aralıklarla tuvaleti olmasa bile (özellikle öğünlerden sonra ve gece yatmadan önce) mutlaka tuvalete gitmesini sağlayın. Bu konuda kararlı davranın. Hatta sözünüze uyduğu zamanlar sözel olarak ödüllendirin (aferin demek, gülümsemek, sarılmak gibi). Sözünüze uymadığı zaman cezalandırmayın ama çok istediği bir şeyden vazgeçebilirsiniz (mesela yemekten sonra TV izleme ödülünden).
- Çocuğunuz kaka kaçırdığında onu ayıplamayın, eleştirmeyin, cezalandırmayın. Bu olayın üzerinde çok durmak ve çocuğu rencide etmek yerine, çözüm aramalısınız.
Kaka kaçırmasın diye onu tehdit etmeyin.
- Çocuğunuzu diğer çocuklarla veya kardeşiyle kıyaslamayın.
