Dünyada pek çok insanın ortak sorunu olan veya kelliğin önlenmesi mümkün mü? Cevabı çok merak edilen hususlardan biri olan saç dökülmesi, konuyu daha anlaşılır hale getirmek için önce saçların yaşam ve yenilenme, dökülme ve yeniden çıkış süreçlerine bakmak gerekmektedir. Hazırsanız ilk olarak kıl köklerinin yaşam döngüsü ile başlamamız gerekmektedir.

Sağlıklı Saçlar Belirli Aralıklarla Dökülüp Yenilenir

İnsan vücudu sürekli kendini yenileyen hücrelerden oluşmaktadır. Bunlardan biride saçlarımızdır. Saçlar, keratin adı verilen dayanıklı ve sert maddeden meydana gelmektedir. Tırnaklar ve saçlar aynı şekilde keratinden oluşmaktadır. Kıl kökünde bulunan hücrelerde sürekli keratin üretilip kafa derisi dışına itilmektedir. Her kıl kökü için bu süre 2-6 yıl sürmekte olup, bundan sonra kıl kökleri dinlenme ve yenilenme sürecine girmektedir. kıl kökü dökülerek 6 ay içinde yenisini çıkarır. Bu döngü insan yaşamında 10-15 defa tekrar gerçekleşir. Saçların %10’luk kısımı bu şekilde sürekli yenilenme içerisindedir. Bundan dolayı günlük 80-100 tele kadar saç dökülmesi uzmanlarca normal kabul edilmektedir.

Sağlıksız Saçlar 3-6 Ay Arasında Dökülerek Yenilenir

Yukarıda belirtildiği üzere yaşam döngüsünün birde sağlıksız saçlardaki hali bulunmaktadır. Özellikle genetik saç dökülmesi olan bireylerde kılköklerinin yaşam döngüsü 2-6 yıl yerine maalesef 3-6 ay sürmektedir. Yani yeni çıkan kıl kökleri 2-6 yıl yaşamak yerine maalesef 3-6 ay yaşayarak yeniden dökülürler. Yerine çıkanlarda hep aynı kaderi paylaşırlar ve kısa ömürlü olmaktadırlar. Bu şekilde saçların ömrü 30-60 yıl yerine 5-10 yıl gibi bir sürede son bulabilmektedir. Artık Kıl kökleri saç üretemez haldedirler. Bu durumun sonundaysa alopesi dediğimiz kellik problemi meydana gelmektedir.

Saçlarımız Neden Dökülür?

Fiziki olarak ele alındığında tüm insanlarda da aynı olduğu görülmektedir. Ancak nedenleri araştırıldığında bir ayrışma görülmektedir. Bu farklılık cinsiyet, yaş ve kişinin yaşadığı sağlık sorunları ekseninde değişiklik göstermektedir. Yani dökülme sebepleri her insanda farklı nedenlerden oluşmaktadır. Erkekler bu konuda biraz daha şanslıdır, erkeklerde dökülme tipi neredeyse tek nedenden kaynaklanmaktadır.

Alopesi Areata (Saçkıran)

Halk arasında saçkıran olarak da bilinen bir sorundur. Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla saç foliküllerine saldırısı sonucu oluşan bir tür saç dökülmesidir. Saç foliküllerindeki bu zarar genelde sürekli bir durum arz etmez. Bağışıklık siteminin saç foliküllerine bu saldırısının nedeni tam olarak bilinmemektedir. Alopesi areata yani saçkıran 20 yaşından genç insanlarda daha yaygındır. Diğer yandan çocuklar ve yetişkin insanlar da bu sorundan etkilenebilir. Kadınlar ve erkekler arasındaki dağılımı eşit düzeydedir. Alopesi areata yani saçkıran sorununda saç dökülmeleri beli bir yerde küme halinde dökülür ve o bölgede kellik şeklinde bir saçsız bölge oluşur. Bu saçsız bölge kafa derisinde birden fazla da olabilir. Bazen bu dökülmeler sadece saç bölgesiyle kalmayabilir. Kaş ve sakal gibi vücudun diğer tüylü kısımlarında da görülebilir. Alopesi areata’da nadir durumlarda saçlar bir daha geri gelemeyebilir. Fakat genelde 6 ay – 1 yıl içinde geri gelmektedir. Geri gelen saçlar kimi zaman daha ince ve beyaz çıkabilir. Alopesi areata tedavisindeki en yaygın yöntem saç derisine kortikosteroid enjeksiyon uygulamasıdır.

Genetik Dökülme

Halk arasında en sık görülen dökülme tipi olup, erkeklerin %95’ını kadınların ise %40’ını etkilemektedir. Hem erkekler hem de kadınlarda görüldüğü gibi erkek tipi genetik ve ailesel isimlerle yer almaktadır.

Belirtileri

Ergenlik sonrasında hemen görülmeye başlar. Erkeklerde saç dökülmesi genelde 16-17 yaşlarında başlar. Özellikle anne veya babasında dökülme ve kellik problemi olan çocukların dikkatli olması gerekmektedir.
Saçlarda matlaşma, cansızlaşma, incelme, uzama hızında gerileme gibi dikkat çekici sorunlar göze çarpmaktadır.
Bu aşamalardan sonra uzmana danışılması ve tıbbi önlemler alması gerekmektedir.

Nereden Dökülmeye Başlar?

Genetik dökülme sadece saçların tepe kısımından gerçekleşmektedir. Kel erkeklere bakılırsa, ense ve yanların dökülmediğini gözlemleyebilirsiniz. Bunun temel nedeni ense ve yanlarda bulunan kıl kökleri genetik dökülmeye karşı daha korunaklı bir haldedir. Dökülme alın bölgesinden geriye veya tepe bölgesinden başlayarak şakaklara doğru seyrelmeyle devam etmektedir. Bazı zamanlardaysa her iki taraftanda devam edebilmektedir. Kadınlarda ise orta saç çizgisinden sağa ve sola doğru gerçekleşmektedir.

Sorunun Kaynağı Nedir?

Genetik saç dökülmesinin temel nedeni dihidrotestosteron yani DHT hormonu ile alakalıdır. Erkeklik hormonu olan testosteron beş alfa reduktaz enzimi ile birlikte DHT’ye dönüşmektedir. DHT’nin amacı kıl köklerine zarar vererek önce saçların sağlıksız hale gelmesini daha sonrasındaysa kıl üretimini engelleyerek kelliğe neden olmaktadır. Her insanda kadınlık ve erkeklik hormonu mevcuttur. Tabii ki bu bir denge içerisindedir. Kadınlarda östrojenin yanı sıra testosteron da bulunmaktadır. Erkeklik hormonu PCOS düşük seviyedeyken, polikistik over sendromu ile yüksek seviyelere ulaşır. Aynı şekilde testosteron ve beş alfa reduktaz enzimi ile birleşip DHT’yi oluşturur ve kıl köklerine zarar verir.

Tedavi Yöntemleri

Genetik olarak dökülen saçların tek çözümü DHT oluşumunu önleyici ya da baskılayıcı ilaçlarla mümkün olmaktadır.