Sosyal Fobi Nedir?
Yazar: Meditial - 02 June 2018 15:26
Sosyal ortamınızdan uzak durmak korku ve endişe içinde olma gibi hislere kapılabilirsiniz. Topluluk önünde konuşma yapmaktan, yaş günü kutlamasındaki tek tanınmayan kişi olmaktan veya ansızın bir grup kişinin ilgilendiği tek kişi olmaktan hoşlanmaz. Korku, sosyal ortamda bulunan insanların tepkileri bilinmediğinden, temkinli olmak için uyarılmış oluruz.

Semptomlar ise birçok noktada yaşadığımız gerilim veya heyecan anındaki gibidir. Sıklıkla kalp çarpıntısı, terleme, titreme, baş dönmesi, solunum hızlanması gibi şikayetlerdir. Topluluk önünde birisi hakkında konuşma yapan kişiler, gerçekten de heycanlanabilir ve bu semptomlardan bir ya da fazlasını yaşayabilir. Bazen korku, panik atak şekline dönüşür. Buna benzer korkular ters bir etki yaratır, ve birçok sosyal durumdan kaçınılır. Buna benzer türdeki korkular tekrarlayan bir kalıba dönüştüğünde, sosyal fobi söz konusudur.
Belirtileri Nelerdir?
- Sosyal anksiyete bozukluğu olarak da tanımlanan sosyal fobi söz konusu olduğunda, kişiler sosyal ortamlarda bulunmaktan korktuklarından dolayı bu tür ortamlardan kaçınırlar. Genel olarak korkunun yersiz olduğunun farkındadırlar, ancak korkular devam eder.
- Birisiyle sohbet etmek, grup halinde birşeyler içmek, bir restoranda başkalarıyla birlikte yemek yemek, bir topluluk önünde konuşma yapmak. Bazı durumlardaysa söylenen sözler yüzünden tartışmaya girmekten veya dalge geçilmesinden korkulduğundan, grupta görüş belirtmek gerekmektedir. Bir başkasıysa, bir sohbet esnasında ilginç olmamaktan ya da bir sınavda başarılı olmamaktan korkmaktadır.
- Sosyal fobide bedensel belirtiler ortaya çıkar. Bunlar yüz kızarması, terleme, ağız kuruluğu, çarpıntı, mide bağırsak sisteminde rahatsızlık, diyare, gerginliği, titreme gibi. Genelde, bu sırada kendi güçsüzlüğü ve zayıflığı hakkında kurgular yapar.

Sosyal Fobinin Tanı Kriterleri (DSM-V’e göre )
- Tanımadık insanlarla karşılaştığı ya da başkalarının gözünün üzerinde olabileceği, bir ya da birden fazla toplumsal ya da bir eylemi gerçekleştirdiği bir durumdan belirgin ve sürekli bir korku duyma. Kişi küçük duruma düşeceği ya da utanç duyacağı bir biçimde davranacağından korkar(ya da anksiyete belirtileri gösterir.).
- Korkulan toplumsal durumla karşılaşma hemen her zaman anksiyete(kaygı, bunaltı) doğurur, bu da duruma bağlı ya da durumsal olarak yatkınlık gösterilen panik atağı biçimini alabilir.
- Kişi korkusunun aşırı ya da anlamsız olduğunu bilir.
- Korkulan toplumsal ya da bireysel eylemin gerçekleştirildiği durumlardan kaçınılır ya da yoğun anksiyete ya da sıkıntıyla bunlara katlanılır.
- Kaçınma, anksiyöz beklenti ya da korkulan toplumsal ya da bir eylemin gerçekleştirildiği durumlarda sıkıntı duyma, kişinin olağan günlük işlerini, mesleki (ya da eğitimle ilgili) işlevselliğini, toplumsal etkinliklerini ya da ilişkilerini bozar ya da fobi olacağına ilişkin belirgin bir sıkıntı vardır.
- 18 yaşının altındaki kişilerde süresi en az 6 aydır.
- Korku ya da kaçınma, bir maddenin (örn. kötüye kullanılabilen bir ilaç, tedavi için kullanılan bir ilaç) ya da genel tıbbi bir durumun doğrudan fizyolojik etkilerine bağlı değildir ve başka bir mental bozuklukla daha iyi açıklanamaz (örn. Agorafobi ile Birlikte ya da Olmadan Panik Bozukluğu, Ayrılma Anksiyetesi bozukluğu, Vücut Dismorfik Bozukluğu, Yaygın Gelişimsel Bozukluk ya da şizoid Kişilik Bozukluğu).
- Genel tıbbi bir durum ya da başka bir mental bozukluk varsa bile A tan ölçütünde sözü edilen korku bununla ilişkisizdir, örn. Korku, kekemelik, parkinson hastalığındaki titreme ya da anoreksiya nervoza ya da bulimia nervozadaki yemek yeme davranışı ile ilişkili değildir.
Tedavi Yöntemleri nelerdir?
Bilişsel davranışçı terapi korkulara neden olan düşüncelerin değiştirilmesine yardımcı olur. Bazı ilaçların sosyal fobide etkili olduğu söylenebilir. İlaç için bir psikiyatristin değerlendirmesi gerekir.