Kanda bulunan tiroid hormonunun fazla miktarda bulunmasına tirotoksikoz adı verilmektedir. Tirotoksikoz değişik birçok nedenle oluşan bir sendromdur. Tirotoksikoza neden olan sebeplerin çoğunluğu tiroid bezinin aşırı hormon üretmesiyle oluşmaktadır. Yani hipertiroidiye bağlıdır. Hipertiroidide ise en önemli noktalardan biri hastanın beslenme şekilleridir. Özellikle Hipertiroidi hastalarının iyottan yoksun beslenmeleri ve sigara içmemeleri en önemli beslenme kuralıdır. Bizde bu yazımızda hipertiroidi beslenme ve tedavisinden bahsedeceğiz.
Hipertiroidi Nedir?
Tiroit bezi sağlıklı ve enerji dolu bir vücut için çok önemli hormonlar üretir. Tiroit hormonlarının çok ya da az çalışması, hormonların yapısındaki bozulma pek çok tiroit rahatsızlığına neden olmanın yanı sıra metabolizma hızında değişiklikle birlikte hayat kalitesinin de olumsuz etkiler. Hipertiroidi, tiroit bezinin salgıladığı tiroit hormonlarının fazla çalışması ve kanda fazla tiroit bulunması anlamına gelir. Halk arasında zehirli guatr olarak da bilinen hipertiroidi; aşırı terleme, sıcağa dayanıksızlık, çarpıntı gibi belirtilerle kendini gösterir. Laboratuvar testlerinde T3 ve T4’ün yüksek, TSH seviyesinin ise düşük olduğu tablo “hipertiroidi” olarak tanımlanmaktadır.
Belirtileri
Tanı
Hipertiroidi tanısı için kanda tiroit hormonlarına (T3 ve T4) ve TSH düzeyine bakılır. Eğer kanda T3 ve T4 yüksek, TSH düşük çıkarsa hipertiroidi teşhisi konur. Tiroit sintigrafisinde fazla iyot tutan nodüller “sıcak nodül”, az iyot tutan nodüller “soğuk nodül” olarak değerlendirilir. Sıcak nodüllerin kötü huylu hücre içerme ihtimalleri daha düşüktür. Tiroit bezini ayrıntılı şekilde görüntüleyebilmek için tiroit ultrasonografisi, ekokardiyografi ve göz muayenesi de yapılır.
Hipertiroidi ve Beslenme
Hipertiroidi hastalarında görülen asıl sorun troid hormonunun aşırı üretimidir. Troid hormonunun ana maddesi iyottur. Bu nedenle, hipertroidi teşhisi konulan kişilerde yapılacak ilk şey iyot tüketimini azaltmaktır. Bundan dolayı, üzerinde iyotsuz yazan tuzların tüketilmesi oldukça önemlidir. eğer böyle bir bilgi paket üstünde yazmıyorsa, alınmamalıdır.Hipertiroidi ve beslenme ilişkisinde ki asıl nokta metabolizma hızıdır. Hipertiroidi olan kişilerde metabolizma hızlı çalıştığından dolayı genelde kişiler zayıf kalmaktadırlar. Bağışıklık sistemleri bu nedenle zayıflar. Bu sebeple, özellikle antioksidan içeriği yüksek seviyede olan bağışıklık sistemini güçlendirecek A, C ve E vitamini içeren sebze ve meyveler tüketilmelidir. Buradaki diğer bir husus ise tedavi sırasında diyet yapmaktır. Çünkü kullanılan ilaçlar hastanın kilo almasına neden olurlar. Bu nedenle, hastalar karbonhidrat tüketimine dikkat etmeli ve karbonhidrat, protein ve yağ bakımında dengeli bir diyet uygulamalılardır.
Tedavi Yöntemleri
Hipertiroidi kanda yüksek olan tiroit hormonlarını normal düzeye getirmek için antitiroidi ilaçları ile tedavi edilir. Halk arasında atom tedavisi olarak da bilinen iyot tedavisi tiroit bezinin fazla çalıştığı ve tiroit kanseri ameliyatlarından sonra uygulanmaktadır. Hipertiroidi hastalarının iyottan yoksun beslenmeleri ve sigara içmemeleri en önemli beslenme kuralıdır. Hipertiroidi hastalarının bu önerilere dikkat etmesi gerekir;
Hamilelikte Hipertiroidi
Geçmişte hipertiroidi tedavisi gören ya da ailesinde hipertiroidi olan kadınlar hamilelik öncesinde ve süresince mutlaka uzman kontörlünde tiroit hormonlarını takip etmelidir. Eğer gebelik öncesinde kişide nodül varsa hamilelikten önce biyopsi yapılması gerekir. Çünkü hamilelik döneminde nodüller büyüyebilir ve hem anne adayını hem de bebeği olumsuz etkilenebilir. Hipertiroidi düşük yapma olasılığını da hastalığın seviyesine göre artırabilir. Hamilelikte genellikle Basedow-Grasev hastalığına bağlı olarak hipertiroidi ortaya çıkar. Hamilelikte ortaya çıkan hipertiroidi, bebeğin tiroit bezinin de fazla çalışmasına yol açar. Anne aldığı antitiroit ilaçlarla tedavi olurken bu ilaçlar plasentadan bebeğe de geçer. Ayrıca hamilelik sırasında hipertiroidi tedavisinde radyoaktif iyot uygulanmaz. Eğer ameliyat gerekiyorsa, bunun için gebeliğin 20’inci haftasını doldurması beklenir.