Huzursuzluk, iştahsızlık, çok uyuma, halsizlik, yorgunluk bu belirtiler bebek ve çocuklarda görülen demir eksikliğinin habercisi olabilir. Pek çok rahatsızlığa neden olan demir eksikliği, zeka geriliğinin de nedenleri arasında yer alıyor. Uzmanlar bu durumun anne sütüyle beslenmeyen, bebeklerde demir eksikliğinin daha çok görüldüğünü belirtiyor.

Kansızlığık her yaşta ortaya çıkabilen bir sorundur. Demir eksikliğinin temel nedeni ise, bebeğin yeterince anne sütü içmemesi ve demirdenyoksun gıdalarla ile beslenmesidir. Demir eksikliğine bağlı kansızlık kesinlikle basit bir sorun değildir. Sadece fiziksel rahatsızlıklara neden olmakla kalmayıp, bebeklerde zeka düzeyini de etkileyebilmektedir. Bundan dolayı, ailelerin bebek ve çocuklarında sık sık görülen semptomların iyi birşekilde gözlemlenmesi ve zamanı geldiğinde uzmana başvurması gerekmektedir.

Belirtileri Gözlemleyin!

Süt bebeklerinde huzursuzluk, davranış değişiklikleri, iştahsızlık, uykusuzluk ya da çok uyuma gibi semptomlar görülebilmektedir. Daha büyük çocuklarda ve ergenliğin geçiş dönemindeyse yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı, nefes almakta zorlanma gibi belirtilerle ortaya çıkmaktadır.

Demir Eksikliği Anemisi Nedir?

Toplumda kansızlık olarak bilinen demir eksikliği anemisi, kandaki kırmızı kan hücrelerinin yapısında oksijenin taşınması ve bu hücrelerin kırmızı olmasını sağlayan hemoglobin miktarının azalmasıdır. Kansızlık, demir, folik asit ve B12 vitamıni eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkar ve tedavi edilmediğinde büyük sorunlara neden olabilir. Demir eksikliğinin nedenlerinden biri olan demirin yetersiz alımı, yanlış diyet programları nedeniyle yetersiz kalabilir. Ayrıca gebelik, emzirme, büyüme çağındaki çocuklar, düşük doğum tartılı ve erken doğan bebeklerde de demire olan ihtiyaç fazladır. Çocukların anne sütü yerine demir desteği olmayan mamalarla beslenmesi, inek sütünde 1 yaşından önce geçilmesi, hazır gıdalarla beslenme ve hayvansal gıdaların yeterli alınmaması demir eksikliğine neden olabilir. Yetişkinlerde demir eksikliğinin en belirgin sebepleri ise; çay, kahve tüketiminin fazla olması, etin kavrularak ya da fırında fazla pişirilmesi ile sosis, salam gibi işlenmiş besinlerin sık tüketilmesidir. Bazı kişilerde demir bağırsak tarafından yeterince emilemez. Bu da demir eksikliğine neden olan bir başka etkendir. Kadınlardaki aşırı adet kanaması, sık ve fazla sayıda doğum, düşükler, kürtaj yaptırmış olmak, mide-bağırsak sistemindeki iyi ya da kötü huylu tümörler de demir eksikliğinin sebeplerindendir.

Belirtiler;

• Cilt solgunluğu,
• Vücutta güçsüzlük, yorgunluk,
• Konsantrasyon bozukluğu,
• Baş ağrısı,
• Ellerde ve ayaklarda uyuşma,
• Sinirlilik hali,
• Kulakların uğuldaması,
• Dudaklarda çatlaklar ve ağız kenarında yaralar,
• Tırnakların çabuk kırılması,
• Saçlarda dökülme sayılabilir.
• Demir eksikliğinin ileri derece belirtileri arasında; çarpıntı, toprak veya buz yeme, yavaşlayan tiroit fonksiyonları ve huzursuz bacak sendromu gibi durumlar da görülür. Çocuklarda demir eksikliği belirtilerinde ise karşımıza çocuklarda yürüme-oturma-konuşmasında gecikme, öğrenmede güçlük ortaya çıkabilir.

Tedavi Yöntemleri;

Demir eksikliği tedavisinde doğru tanı çok önemlidir. Doğru tanı için hastanın şikayetleri ve demir eksikliği belirtilerinin nasıl ilerlediği konusu iyi bilinmelidir. Değerlendirme sırasında özellikle hastanın daha önce yaşadığı önemli sağlık sorunları, aile öyküsü, kullanmış olduğu ilaçlar ve mevcut hastalıkları da ele alınır. Gerekli tetkikler ile demir eksikliğine bağlı aneminin neden oluştuğu belirlenir. Demir eksikliği tedavisinde aneminin türüne göre kemik iliği naklinden, kan veremeye kadar pek çok yöntem bulunmaktadır. Tedavinin en etkili kısmında demir eksikliğine neden olan etkenin tedavi edilmesi yer alır. Örneğin, hastanın ülseri var ise, bunun tedavi edilmesi kanamayı durduracağı için aneminin tekrar etmesini engeller.
Demir eksikliği tedavisinde dengeli ve sağlıklı beslenmenin yanı sıra düzenli ilaç kullanımı başarı şansını arttırmaktadır. Demir eksikliği ilaçları aç karnına kullanılmalı ve kesinlikle süt ve süt ürünleri ile birlikte tüketilmemelidir. Vücutta yeterli demir depolanabilmesi için en az 6 ay boyunca ilaç kullanımına devam edilmelidir. Demir eksikliğini önelemenin bir yolu da çay ve kahveyi yemek sırasında ya da hemen sonrasından tüketmemekten geçiyor. Çay ve kahveyi mümkün olduğunca ara öğünlerde tüketmeye özen gösterin. Ayrıca çayı açık ve limonla birlikte tüketmekte fayda vardır.

Demirin bağırsaktan emilimini artırmak için;

• C vitamini demirin emilimini artırır. Bu nedenle yumurtayı portakal suyu veya domatesle, köftenin yeşil salata ile tüketilmesi demirim emilimin artırmak açısından önemlidir.
• Mayalı ekmekteki demir mayasız ekmeğe göre daha çok emilir.
• İyi pişmemiş kuru baklagiller ya da kepek ekmeği demirin emilimin azaltır.
• Posalı gıdalarla beslenme demirin emilimini azaltır.
• Gıdaları saklamakta kullandığımız alüminyum, paslanmaz çelik ve teneke de demirin emilimin azaltır.

Ebeveynlere Tavsiyeler

Anne sütü ile beslenen bebeklerde, annede demir eksikliği yoksa ilk 6 ay demir eksikliği görülmemektedir. Anne sütündeki demir çok kolay emilebildiği için miktar olarak yeterli gelebilmektedir. Ancak, 6 ay sonrasında ek gıdalara başlanır. Bu gıdalar ile yetersiz demir alan bebek, demir eksikliği tehlikesi ile karşı karşıya kalabilmektedir. Bu nedenle, demir eksikliği gelişmemesi için etten ve sebzeden gelen demirin dengeli alınması gerekmektedir.