Guatrın hastalığının görülme oranlarında  yaşanılan bölge ve coğrafi konum gibi birçok faktör bulunmaktadır. Ancak, guatr rahatsızlığındaki en önemli nokta beslenme düzeninidir. Peki bir guatr hastası nasıl beslenmelidir?

Guatr Nedir?

Guatr, “tiroid bezi” adı verilen boyundaki bezin şişmesi (hipertrofisi) olarak adlandırılır. Nefes borusunun önünde bulunan triod bezi, büyüme ve metabolizmayı düzenleyen hormonların üretilmesi ve salgılanmasından sorumludur. Çoğu vakalar; iltihaplanma içermeyen ya da tiroid işlevine zarar vermeyen, semptom üretmeyen ve genellikle belirgin bir nedeni olmayan ‘basit‘ guatrlar olarak kategorize edilmiştir. Guatr, boyunda bulunan tiroid bezinin büyüdüğü bir rahatsızlığı tarif eder. İyot eksikliği, dünyanın önde gelen guatr nedenidir. Gelişmiş ülkelerde, guatr genellikle bir 'otoimmün' hastalıktan kaynaklanır.

• Vücudun kendisine saldırdığı otoimmünite, aşırı ya da düşük etkinlik gösteren tiroidine neden olur ve her ikisi de boyunda şişmeye neden olur.
• Guatr hastalığı genellikle fizik muayene ile teşhis edilir. Ancak, tiroid fonksiyon testleri ve taramaları yapılmalıdır.
• Tedavi, guatr büyükse ve semptomlara neden olmazsa (genellikle semptom yoksa) gerekli değildir.
• Sentetik tiroid hormonu, düşük aktiviteli tiroid için bir tedavidir. Anti-tiroid ilaçlar, aşırı aktif bir bez için seçeneklerdir.
• Guatr ameliyatı, nadiren bir tedavi olarak kullanılır. Yutkunma veya nefes almada zorluk çeken vakalar için gerekli olabilir.

Belirtileri;

• Çoğu guatr vakası asemptomatiktir (belirtiler göstermemektedir). Aşağıdakiler guatr hastalarında görülen en yaygın semptomlardır: Gerginlik, öksürük, hırıltı gibi boğaz semptomları...
• Yutma güçlüğü (disfaji)
• Ağır vakalarda solunum güçlüğü
• Guatrın altında yatan nedene bağlı olarak başka semptomlar da görülebilir. Ancak, guatrın tedavisi semptomatik değildir.

Tedavi Yöntemleri;

En basit guatrlar, birçok ülkede sofra tuzuna eklenen iyotun yeterli miktarda dolması ile önlenebilir. Guatr küçükse ve tiroid fonksiyonu normalse, tedavi genelde önerilmemektedir. İlaç tedavisi gereken vakalarda ilaç seçimi troid bezinin hormon salgılamasına göre değişir. Az yada hiç hormon salgılamayan vakalarda, hormon hastaya gereksimini karşılayacak dozda ilaç olarak verilir. Aşırı hormon salgılayan guatrlarda ise hormon salgısını baskı altında tutan ilaçlar verilir. Aşırı aktif bir tiroid bezi vakalarında ağız yoluyla radyoaktif iyot verilir. Eğer guatr büyükse, bu nedenle de, solunum ve yutma problemlerine neden oluyorsa, ameliyat gerekli görülebilir. Cerrahi işlem, tiroid bezinin tamamını veya bir kısmını çıkarmak için yapılmaktadır.

Guatr Hastaları Nasıl Beslenmelidir?

• Tiroid bezinin iyi çalışması için sebze ve meyve tüketiminin arttırılması gerekmektedir. Proteinin yeteri kadar alınması tiroid bezinin iyi çalışmasını sağlamaktadır. Özellikle haftada iki defa omega 3 içeren yağlı bir kuzey balığı yiyerek omega 3 yağ asitlerinden yeteri kadar alınmalıdır. Karbonhidrat ağırlıklı beslenmek ve yağlı yemek tiroid bezine zarar vermektedir. Unlu ve nişastalı gıdaları azaltmak sağlığınız için oldukça büyük önem taşımaktadır. Sebze ve meyve ile yeteri kadar A, C ve E vitamini gibi antioksidan vitaminleri alanlarda tiroid kanseri daha az gözlendiğinden, hergün meyve ve sebze yenmesi gerekmektedir.
• Kara lahana, kabak, turp, şalgam ve karnıbahar gibi sebzeler guatr yapmamaktadır. Bu nedenle rahatlıkla yenilebilmektedir. Soya fasulyesinin guatr yapıcı etkisi olmaz. Fakat, İyot yetmezliği durumunda guatra neden olabilmektedir. Türkiye, iyot yetmezliği olan bir ülke olduğundan dolayı tiroid sağlığı için soya ve ürünlerini fazla tüketmemek gerekmektedir.
  Tiroid bezi için önemli bir gıda içeriği olan flovaroit çeşitli sebze ve meyvelere renk veren kimyasal bir maddedir. Bu besinler bizi kanser ve kalp hastalıklarından korumaktadırlar. Bu maddeler normal sebze ve meyve ile alınan oranlarda tiroid bezine zarar vermezken destek ilaçları fazla alındığında iyotun tiroid bezi tarafından tutulumunu önleyerek guatr oluşumununda önünü açmaktadır.
• Hindistan cevizi, keten tohumu tiroidin çalışmasına katkıda bulunmaktadır. Kafein, alkol, sigara ve şeker sadece tiroid bezi için değil tüm vücut için oldukça sağlıksızdır.
  Türkiye’de iyot ve selenyum eksikliği vardır. Tiroid hastalığını önlemek için iyotlu tuz yemeli ve selenyum bakımında zengin gıdalarla beslenmelidir.
• Tuz Kullanımına Dikkat: Türkiye’de coğrafi konumlarına göre değişen guatr %5-56 oranlarında görülmektedir. Guatrın meydana gelmesindeki en büyük etken toprak ve suda yetersiz iyot bulunmasından kaynaklanmaktadır. Guatr problemlerini önlemek adına piyasaya çıkan büyün tuzlar 1999 yılı ağustos ayından bu yana iyotlanmaktadır. Tuzların iyotlanmasında guatr hastalığının ortaya çıkışını engellemekte ancak aşırı iyot alınması olumsuz yan etkilerini ve bazı hastalıklara neden olduğunu unutmamak gerekir.